Karta poległego

Nazwisko: DĄBEK
Imię #1: Stefan
Imię #2: Jan [1]
Imię #3:
Pseudonim:
Imię ojca:
Imię matki: Waleria
Nazwisko rodowe matki:
Data urodzenia: 10 grudzień 1910 [2]
Miejsce urodzenia: Kraków
Rodzeństwo: Adam, Mieczysław
Stan cywilny: kawaler
Małżonek: [narzeczona Marta Zdziebkowska (zm. III 1935)]
Dzieci: -
Ostatni adres: Pleszew
Narodowość: polska
Wykształcenie: średnie
Zawód: oficer zawodowy
Wyznanie: rzymskokatolickie
Tytuł naukowy: brak
Stanowisko: dowódca plutonu

Stosunek do służby wojskowej: żołnierz, zawodowa służba wojskowa
Numer ewidencyjny:
Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU):
Rejonowa Komenda Uzupełnień (RKU):
Związek operacyjny: Armia Poznań
Rodzaj broni lub służby: Łączność
Stopień:

por.
Przydział na 1 września 1939: 17 DP
Jednostka: 70 pp
Funkcja na 1 września 1939: dowódca plutonu łączności
Przydział po 1 września 1939: 70 pp
Funkcja po 1 września 1939:
Przebieg służby wojskowej: # 1929-1930 - w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie;
# 1930-1932 - w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie - Ostrowi Mazowieckiej;
# 15 VIII 1932 - promowany na stopień ppor. sł. st. piech. ze starszeństwem z dniem 15 VIII 1932 r. (lok. 226) i przydziałem na stanowisko dowódcy plutonu 70 pułku piechoty w Pleszewie;
# 4 III 1935 - awansowany na stopień por. sł. st. piech. ze starszeństwem z dniem 1 I 1935 r. (lok. 206), następnie po ukończeniu w Centrum Wyszkolenia Łączności specjalistycznego kursu w zakresie łączności przydzielony na stanowisko dowódcy plutonu łączności 70 pp;
Odznaczenia: Państwowa Odznaka Sportowa, odznaka pamiątkowa 70 pułku piechoty, Krzyż Walecznych (XI 1966 r., zakwalifikowany pośmiertnie przez dowódcę 17 DP za całokształt walk w kampanii 1939 r.)
Wrzesień 1939 - szlak bojowy: wraz z 70 pp, m.in. w bitwie nad Bzurą i bojach odwrotowych w Puszczy Kampinoskiej
Data śmierci: 22 wrzesień 1939
Miejsce śmierci: Łomianki [3]
Przyczyna śmierci: poległy
Okoliczności śmierci: W nocy 21/22 września pod Łomiankami zebrał się oddział uczestników bitwy nad Bzurą liczący ponad 1800 żołnierzy. Grupa ta, w której znajdował się zapewne por. S. Dąbek, pod bezpośrednim dowództwem gen. Mikołaja Bołtucia uderzyła na Łomianki. W dniu 22 września podczas próby przebicia się do Warszawy w rejonie Palmir wywiązała się krwawa i wielogodzinna bitwa pod Łomiankami Górnymi. Natarcie polskie załamało się, a gen. M. Bołtuć zginął w walce, osobiście prowadząc żołnierzy do ataku na bagnety. Wówczas też poległ por. S. Dąbek, którego za okazane męstwo na polu walki odznaczono pośmiertnie Krzyżem Walecznych (Kaczmarek 2008, s. 11).
Pierwotne miejsce spoczynku #1:
Data ekshumacji:
Pierwotne miejsce spoczynku #2:
Data ekshumacji:
Pierwotne miejsce spoczynku #3:
Data ekshumacji:
Obecne miejsce spoczynku: Kiełpin, kwatera wojenna [4]
Lokalizacja grobu: mogiła zbiorowa
Upamiętniony: Tak
Forma upamiętnienia: krzyż betonowy z imienną tabliczką epitafijną i fotografią na jednej z mogił zbiorowych kwatery wojennej na cm. parafialnym w Kiełpinie (dane personalne w formie: Jan Stefan DĄBEK)
Przedmioty znalezione przy pochowanym:
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów:
Życiorys: Stefan Jan Dąbek urodził się 10 grudnia 1910 roku w Krakowie, tam też w 1929 roku ukończył szkołę średnią. Już wówczas podjął decyzję o zawodowej służbie wojskowej. W latach 1929-1930 uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie, zaś w latach 1930-1932 - w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie - Ostrowi Mazowieckiej. Z dniem 15 sierpnia 1932 roku został promowany na stopień podporucznika służby stałej piechoty i przydzielony na stanowisko dowódcy plutonu w 70 pułku piechoty w Pleszewie. Po przeprowadzce do Pleszewa zamieszkał w okolicach koszar. W roku 1935 otrzymał awans na stopień porucznika. Po ukończeniu w Centrum Wyszkolenia Łączności specjalistycznego kursu w zakresie łączności został dowódcą plutonu łączności 70 pp. W tym samym roku przeżył osobisty dramat, gdy jego narzeczona, Marta Zdziebkowska, córka współwłaściciela Pleszewskiej Fabryki Wozów i Powozów Jana Zdziebkowskiego, z którą spotykał się od dwóch lat i planował wkrótce poślubić, zmarła nagle po krótkiej chorobie. Po jej śmierci nadal utrzymywał kontakt z jej rodzicami, Janem i Franciszką Zdziebkowskimi, oraz rodzeństwem. W kampanii 1939 roku wziął udział na stanowisku dowódcy plutonu łączności 70 pp ze składu 17 Dywizji Piechoty armii "Poznań". Walczył z Niemcami na szlaku bojowym swojego oddziału, m.in. w bitwie nad Bzurą, a następnie w bojach odwrotowych. Po rozbiciu pułku nad dolną Bzurą, kiedy wielu żołnierzy poległo lub trafiło do niewoli, zdołał przedostać się do Puszczy Kampinoskiej, próbując przebić się do oblężonej Warszawy. Poległ 22 września w rejonie Łomianek.
Wspomnienia / relacje: Według Aleksandry Jędrzejczak, córki plut. Antoniego Jędrzejczaka (podwładnego por. Dąbka), któremu udało się przeżyć wojnę: "Por. Dąbek był bardzo odważnym, dobrze wyszkolonym oficerem, pamiętam jak ojciec często chwalił swojego przełożonego. Cytował także często jego słowa z września 1939 roku: »śmierci się nie boję, gdyż jestem kawalerem i w razie śmierci nikogo nie osierocę, a do niewoli nie pójdę«". Odwagę por. S. Dąbka podkreślali również członkowie rodziny Zdziebkowskich. Żegnając się przed wyruszeniem na wojnę z rodzicami narzeczonej, na ostrzeżenie przed Niemcami miał odpowiedzieć, że "prędzej ich my przegonimy pod Berlin" (Kaczmarek 2008, s. 11).
Historia pochówku:
Poszukiwania mogiły: Jak wspomina Teresa Krzyżanowska, siostra Marty Zdziebkowskiej, zmarłej narzeczonej por. S. Dąbka, członkowie jego rodziny, z których obecnie nikt z nich już nie żyje, do końca swoich dni żyli nadzieją powrotu bliskiego i nigdy nie odnaleźli jego grobu. Zachował się list z roku 1943, w którym Mieczysław Dąbek, brat poległego, informuje Wandę Zdziebkowską (po mężu Hoffmann), kolejną siostrę Marty Zdziebkowskiej, że był u wróżki, która powiedziała mu, że Stefan żyje i niedługo wróci. Natchniony tradycją rodzinną, próby ustalenia wojennych losów, a w szczególności miejsca spoczynku oficera, podjął Tomasz Krzyżanowski, syn Teresy. Swoje poszukiwania uwieńczył sukcesem z pomocą Michała Kaczmarka, pleszewskiego historyka i autora publikacji o żołnierzach 70 pułku piechoty, i w 2008 r. po blisko 70 latach, jako pierwsza osoba ze swojej rodziny, odwiedził mogiłę poległego na cmentarzu parafialnym w Kiełpinie. Chwili tej nie doczekała, niestety, Wanda Hoffmann, a jedynie najmłodsze dziecko Zdziebkowskich, tj. Teresa.
Źródła: Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września A-M, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 157 (dalej: KPŻP).

Archiwum rodzinne / rodzinna tradycja (Teresa Krzyżanowska z d. Zdziebkowska, Wanda Hoffmann z d. Zdziebkowska, siostry narzeczonej pochowanego, zebr. Tomasz Krzyżanowski, syn Teresy).

"Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych", R. XIII, 1932, Nr 9, s. 345 (dalej: Dz. Pers. MSWojsk. 9/1932).

"Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych", R. XVI, 1935, Nr 3, s. 13 (dalej: Dz. Pers. MSWojsk. 3/1935).

Bauer P., Polak B., Armia Poznań w wojnie obronnej 1939, Poznań 1982, s. 474 (dalej: Bauer, Polak 1982).

Głowacki L., 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty w kampanii 1939 roku, Lublin 1969, Aneks 1 - s. 149, Aneks 2 - s. 165, Aneks 4 - s. 180 (dalej: Głowacki 1969).

Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, wyd. V popr. i uzup., Warszawa 1985, s. 250 i 374 (dalej: Głowacki 1985).

Kaczmarek M., Nieznane losy poległych żołnierzy pleszewskiego 70 pułku piechoty, Pleszew 2008, s. 11-12, 26 (dalej: Kaczmarek 2008).

Kaczmarek M., Narzeczona zmarła na jego rękach, "Życie Pleszewa", 2017, nr 43 (1050) (dalej: Kaczmarek 2017).

Uwagi:
Przypisy: [1] a) Jan (źródło: KPŻP; Dz. Pers. MSWojsk. 9/1932; Głowacki 1985; Kaczmarek 2008, s. 26); b) brak danych (źródło: Głowacki 1969; Bauer, Polak 1982; Kaczmarek 2017);
[2] a) 10 grudnia 1910 (źródło: Dz. Pers. MSWojsk. 9/1932; Dz. Pers. MSWojsk. 3/1935; Głowacki 1985, s. 374; Kaczmarek 2008); b) 1910 (źródło: Kaczmarek 2017); c) błędnie: 10 grudnia 1918 (źródło: KPŻP); d) brak danych (źródło: Dz. Pers. MSWojsk. 3/1935; Głowacki 1969; Bauer, Polak 1982);
[3] a) w Łomiankach (źródło: KPŻP; Głowacki 1969; Kaczmarek 2008, s. 26); b) pod Łomiankami (źródło: Głowacki 1985, s. 374; Kaczmarek 2017);
[4] a) Kiełpin, kwatera wojenna (źródło: KPŻP); b) Kiełpin Poduchowy, cmentarz łomiankowski / cmentarz w Kiełpinie pod Łomiankami (źródło: Głowacki 1985, s. 248, 250 / Kaczmarek 2008; Kaczmarek 2017); c) błędnie: Łomianki (źródło: Głowacki 1969, Aneks 2 - s. 165); d) brak danych (źródło: Bauer, Polak 1982);
Ostatnie zmiany: 2017-11-04 18:00:20 przez redakcja | Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -

Zdjęcia, dokumenty, pamiątki

Por. Stefan Dąbek (fot. ze zb. rodzinnych Teresy Krzyżanowskiej).Por. Stefan Dąbek (fot. ze zb. rodzinnych Teresy Krzyżanowskiej).Por. Stefan Dąbek w 1935 r. w towarzystwie narzeczonej Marty Zdziebkowskiej (fot. ze zb. rodzinnych Teresy Krzyżanowskiej).Por. Stefan Dąbek w marcu 1935 r. nad zmarłą narzeczoną Martą Zdziebkowską (fot. ze zb. rodzinnych Teresy Krzyżanowskiej).Por. Stefan Dąbek (siedzi w środku pierwszego rzędu) wśród żołnierzy plutonu łączności 70 pp w dniu 19. 06. 1938 r. (fot. ze zb. rodzinnych Teresy Krzyżanowskiej).Por. Stefan Dąbek upamiętniony(jako Jan Stefan Dąbek) na imiennej tabliczce epitafijnej na jednej z mogił zbiorowych kwatery wojennej na cmentarzu parafialnym w Kiełpinie (fot. Michał Kaczmarek).Por. Stefan Jan Dąbek upamiętniony (jako Jan Stefan Dąbek) na imiennej tabliczce epitafijnej na jednej z mogił zbiorowych kwatery wojennej na cmentarzu parafialnym w Kiełpinie. Stan z dn. 10 września 2011 r. (fot. Tomasz Karolak).Fotografia por. Stefana Jana Dąbka umieszczona na jednym z krzyży kwatery wojennej na cmentarzu parafialnym w Kiełpinie. Stan z dn. 10 września 2011 r. (fot. Tomasz Karolak).Por. Stefan Dąbek (jeszcze w randze ppor.) z narzeczoną Martą Zdziebkowską w Pleszewie w roku 1934 (fot. ze zb. rodzinnych Tomasza Krzyżanowskiego).Por. Stefan Dąbek w towarzystwie matki Walerii Dąbek w swoim rodzinnym mieście Krakowie w roku 1935 (fot. ze zb. rodzinnych Tomasza Krzyżanowskiego).Por. Stefan Dąbek (jeszcze w randze ppor.) na zdjęciu, które podarował swojej narzeczonej Marcie Zdziebkowskiej w roku 1933 (fot. ze zb. rodzinnych Wandy Hoffmann zd. Zdziebkowskiej).Marta Zdziebkowska - narzeczona i jedyna miłość por. Stefana Dąbka na zdjęciu wykonanym w Pleszewie w 1935 r. (fot. ze zb. rodzinnych Wandy Hoffmann zd. Zdziebkowskiej).Por. Stefan Dąbek w roku 1937 w Krakowie w towarzystwie Wandy Zdziebkowskiej, siostry swojej zmarłej narzeczonej Marty Zdziebkowskiej (fot. ze zb. rodzinnych Wandy Hoffmann zd. Zdziebkowskiej).Fotografia por Stefana Dąbka opublikowana w 2008 r. w książce Michała Kaczmarka (Kaczmarek M., Nieznane losy poległych żołnierzy pleszewskiego 70 pułku piechoty, Pleszew 2008, s. 39).Por. Stefan Dąbek w towarzystwie swojego brata Mieczysława oraz Wandy Zdziebkowskiej, siostry swojej
zmarłej narzeczonej Marty Zdziebkowskiej na Wawelu w Krakowie w 1937 r. (fot. ze zb. rodzinnych Wandy Hoffmann zd. Zdziebkowskiej).Por. Stefan Dąbek (siedzi w I rzędzie, trzeci od lewej) w towarzystwie m.in. płk. Alfreda Konkiewicza, dowódcy 70 pp (siedzi pośrodku) w 1938 r. wśród uczestników VI Kursu Instruktorskiego 17 DP (fot. za: M. Kaczmarek, Pleszewski 70 Pułk Piechoty w fotografii, Pleszew 2009, s. 25).Por. Stefan Dąbek (z lewej) w cywilnym ubraniu w swoim rodzinnym Krakowie w połowie lat 30. XX w. (fot. ze zb. rodzinnych Tomasza Krzyżanowskiego).Por. Stefan Jan Dąbek upamiętniony na poprawionej po renowacji imiennej tabliczce epitafijnej na jednej z mogił zbiorowych kwatery wojennej na cmentarzu parafialnym w Kiełpinie. Stan z dn. 13 listopada 2016 r. (fot. Tomasz Krzyżanowski).Por. Stefan Jan Dąbek upamiętniony na poprawionej po renowacji imiennej tabliczce epitafijnej na jednej z mogił zbiorowych kwatery wojennej na cmentarzu parafialnym w Kiełpinie. Stan na 13 listopada 2016 r. (fot. Tomasz Krzyżanowski).Informacja o promowaniu Stefana Dąbka na stopień podporucznika w korpusie oficerów piechoty ("Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych", nr 9 z dn. 15 sierpnia 1932 r., s. 345).Informacja o awansowaniu Stefana Dąbka na stopień porucznika w korpusie oficerów piechoty ("Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych", nr 3 z dn. 4 marca 1935 r., s. 13).M. Kaczmarek, Narzeczona zmarła na jego rękach, "Życie Pleszewa", 2017, nr 43 (1050).Por. Stefan Jan Dąbek upamiętniony krzyżem betonowym (pierwszy z prawej) z imienną tabliczką epitafijną i fotografią na jednej z mogił zbiorowych kwatery wojennej na cmentarzu parafialnym w Kiełpinie. Stan z dn. 9 października 2022 r. (fot. Tomasz Krzyżanowski).

Komentarze

Dzięki zarządzeniu burmistrza miasta Łomianki w czerwcu 2014r rozpoczęły się prace konserwacyjne nagrobków wojennych na cmentarzu w Kiełpinie, gdzie spoczywają Żołnierze Września 1939 m.in. por. Stefan Dąbek z 70 pp. Wymieniane są krzyże i znajdujące się na nich tabliczki. 23 zniszczone krzyże zostaną wymienione na nowe, a te, które jeszcze są w dobrym stanie będą wypoziomowane, umyte i zabezpieczone przed warunkami atmosferycznymi. W ramach prowadzonych prac kilkanaście plastikowych tabliczek zastąpią nowe, emaliowane. Natomiast pozostałe tabliczki będą wyczyszczone, odnowione i również zabezpieczone przed warunkami atmosferycznymi. To bardzo cenna inicjatywa lokalnych władz i chwała im za to.

dodany przez: tomaszkrak, 2014-07-26

Dziś mija 75 rocznica śmierci por. Stefana Dąbka, oficera 70 pp, bohatera bitew nad Bzurą i pod Łomiankami. Cześć Jego pamięci !

dodany przez: tomaszkrak, 2014-09-22