Karta weterana

Nazwisko: ŚWIERKOSZ
Imię #1: Michał
Imię #2: Józef
Imię #3:
Pseudonim:
Imię ojca: Franciszek
Imię matki: Antonina
Nazwisko rodowe matki: Dyduch
Data urodzenia: 29 wrzesień 1905
Miejsce urodzenia: Zubrzyk, pow. Nowy Sącz
Rodzeństwo:
Stan cywilny:
Małżonek:
Dzieci:
Ostatni adres:
Narodowość:
Wykształcenie:
Zawód:
Wyznanie:
Tytuł naukowy:
Stanowisko:

Stosunek do służby wojskowej: żołnierz, rezerwa
Numer ewidencyjny:
Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU):
Rejonowa Komenda Uzupełnień (RKU):
Związek operacyjny: Armia Łódź
Rodzaj broni lub służby: Piechota
Stopień:

por. [1]
Przydział na 1 września 1939: 30 DP
Jednostka: 84 pp
Funkcja na 1 września 1939: dowódca I plutonu 8 kompanii w III batalionie
Przydział po 1 września 1939: 84 pp
Funkcja po 1 września 1939: dowódca I plutonu 8 kompanii w III batalionie (do 7 IX)
Przebieg służby wojskowej: # 1927-1928 (po ukończeniu szkoły średniej) - w Batalionie Szkolnym Podchorążych Piechoty (zasadnicza służba wojskowa);
# z dniem 1 I 1930 - po odbytych ćwiczeniach aplikacyjnych promowany na stopień ppor. rez. piech. z przydziałem mobilizacyjnym do 84 pułku piechoty w Pińsku i przynależnością ewidencyjną do PKU Łuniniec;
# 1934 - odnotowany w stopniu ppor. rez. piech. ze starszeństwem z dniem 1 I 1930 r. (lokata 272.), przydziałem mobilizacyjnym do 84 pułku piechoty w Pińsku i przynależnością ewidencyjną do PKU Łuniniec;
# z dniem 1 I 1936 - po kolejnych ćwiczeniach awansowany na stopień por. rez. piech.;
# VIII 1939 - zmobilizowany do 84 pp;
Odznaczenia: Order Wojenny "Virtuti Militari" kl. V (Krzyż Srebrny, 28 IX 1939 r.)
Wrzesień 1939 - szlak bojowy: wraz z 84 pp; 7 IX - ciężko ranny w natarciu na wzgórze 233 pod Górkami Dużymi: " Dowódca pułku polecił mjr. Mastalskiemu bronić dostępu do lasu Garbówek od zachodu przez zorganizowanie czaty zamykającej odcinek wzg. 288,3 - Górki Duże - wzg. 233. Czatę "Górki" zaciągnął kpt. Z. Beliczyński z 8 kompanią, plutonem ckm i plutonem moździerzy […] Styczność z niemieckim rozpoznaniem motocyklowym załoga czaty "Górki" nawiązała już około 10.00. W dwie godziny później od strony Dłutowa nadjechała kolumna niemiecka. Po osiągnięciu linii Lesieniec - Władysławów batalion niemiecki (z 18 DP) rozwinął się i przy silnym wsparciu artylerii (2-3 dywizjony) rozpoczął natarcie na stanowiska 8 kompanii. Około 13.00 kompania związana została walką ogniową z nplem posiadającym dużą przewagę w broni maszynowej. Piechota niemiecka podeszła pod stanowiska czaty. Ponieważ gońcy wysłani do dowódcy batalionu z meldunkami i z żądaniem pomocy nie wracali kpt. Beliczyński osobiście udał się do lasu Garbówek w poszukiwaniu mjr. Mastalskiego. W lesie spotkał stojące wzdłuż szosy do Tuszyna baterie 30 pal. Dowódca 30 pal ppłk Z. Lewandowski poinformował go o zajęciu Tuszyna przez Niemców. W tym czasie 8 kompania pod naporem npla zaczęła wycofywać się do płdn. zach. części lasu, gdzie spotkał ją kpt. Beliczyński, który osobistym przykładem poprowadził kompanię do przeciwuderzenia […] Artyleria niemiecka położyła zaporę ogniową na skraj lasu, ale już za plecami nacierających, którzy przeskoczyli Górki Małe. Kompania zaległa dopiero przed wzg. 233, na którym ulokował się niemiecki cekaem. Dopiero po ostrzelaniu z granatników Niemcy opuścili wzgórze, które ponownie obsadził I pluton. 8 kompania poniosła duże straty od ognia artylerii, m.in. ciężko ranny został por. rez. M. Świerkosz" (Wesołowski 2007, cz. II, s. 91); w świetle wspomnień kpt. Zygmunta Beliczyńskiego, we wrześniu 1939 r. dowódcy 8 kompanii 84 pp: "prawy pluton por. Świerkosza zatrzymał się, pozostał już lekko w tyle w stosunku do lewego plutonu. Wobec tego w ogniu pocisków KB i ckm nieprzyjaciela biegnę w poprzek frontu (co jest najbardziej niewskazane, było wprost zabronione, gdyż najniebezpieczniejsze). Ale w tej wówczas sytuacji nie widziałem innego rozwiązania, żeby nawiązać łączność z por. Świerkoszem. Dobiegłem skokami do 1 plutonu i okazało się, że por. Świerkosz jest ciężko ranny, w ręce, w nogi, wprost podziurawiony i broczący krwią. Tak dzielnego swego d-cę żołnierze wynieśli do tyłu, opatrując jak mogli" (Wesołowski 2007, cz. II, dok. 135 - s. 404).
Data śmierci: 1940 [2]
Miejsce śmierci: Charków [3]
Obecne miejsce spoczynku: Charków, Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu [4]
Lokalizacja grobu:
Upamiętniony:
Forma upamiętnienia:
Życiorys:
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Źródła: Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września N-Z, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 235 (dalej: KPŻP).

"Rocznik Oficerski Rezerw", 1934, s. 60, 566 (dalej: ROR 1934).

Bielski M., Grupa Operacyjna "Piotrków" 1939, Warszawa 1991, s. 174, 362, 413 (dalej: Bielski 1991).

Nawrocki A., 84 Pułk Strzelców Poleskich, Pruszków 2002 [Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, z. 141], s. 21, 42 (dalej: Nawrocki 2002).

Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, red. meryt. J. Tucholski, W. K. Roman, oprac. J. Ciesielski i in., Warszawa 2003, s. 553 (dalej: Ks. Cment. Charków).

Wesołowski A., "My, Strzelcy Polescy...". Udział 84. Pułku Strzelców Poleskich w wojnie 1939 r., Warszawa 2007, cz. I, s. 91, 182, zał. 1 - s. 196, zał. 3 - s. 205; cz. II, dok. nr 135 - s. 404, 485 - s. 720, 501 - s. 731, 502 - s. 733 (dalej: Wesołowski 2007).

Świerkosz Michał Józef - , ppor. rez. piech., oprac. T. Łaszczewski, GENEALOGIA. Stankiewicze z przyjaciółmi, http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=34&sub=569 [dostęp: 9 XII 2011] (dalej: Stankiewicze.com).

Uwagi: Por. KPŻP, Bielski 1991, Wesołowski 2007, cz. II, dok. nr 485, 501, 502, Stankiewicze.com, gdzie odnotowany błędnie jako poległy we wrześniu 1939 r. W rzeczywistości, choć sądzono, że rany odniesione w trakcie walk pod Górkami Dużymi były śmiertelne, przeżył kampanię 1939 r., po czym trafiwszy w nieznanych okolicznościach do niewoli sowieckiej (obóz specjalny NKWD w Starobielsku), został zamordowany wiosną 1940 r. w więzieniu wewnętrznym Zarządu NKWD przy ul. Dzierżyńskiego w Charkowie, a następnie pogrzebany na terenie sanatorium resortu spraw wewnętrznych położonym około 1,5 km od wsi Piatichatki - obecnie w VI kwartale strefy leśno-parkowej Charkowa (Ks. Cment. Charków; Wesołowski 2007, cz. I, s. 91 - przyp. 444; s. 182; zał. 1 - s. 196; zał. 3 - s. 205, przyp. 13).
Przypisy: [1] a) por. (źródło: Bielski 1991, s. 174; Nawrocki 2002, s. 42; Ks. Cment. Charków; Wesołowski 2007, cz. I, s. 91, 182, zał. 1 - s. 196, zał. 3 - s. 205; cz. II, dok. nr 135 - s. 404, dok. nr 485 - s. 720, dok. nr 501 - s. 731; Stankiewicze.com ); b) błędnie: ppor. (źródło: KPŻP; Bielski 1991, s. 362, 413); c) brak danych (źródło: ROR 1934);
[2] a) 1940 (źródło: Ks. Cment. Charków; Wesołowski 2007, cz. I, s. 91 - przyp. 444; zał. 1 - s. 196); b) 7 września 1939 (źródło: Bielski 1991, s. 174); c) 5 września 1939 (źródło: KPŻP; Bielski 1991, s. 413; Stankiewicze.com)); d) brak danych (źródło: ROR 1934; Nawrocki 2002);
[3] a) Charków (źródło: Ks. Cment. Charków; Wesołowski 2007, cz. I, s. 91 - przyp. 444; s. 182; zał. 1 - s. 196); b) rej. m. Górki Duże (źródło: Bielski 1991, s. 174); c) rej. m. Żar (źródło: KPŻP; Bielski 1991, s. 413; Stankiewicze.com)); d) brak danych (źródło: ROR 1934; Nawrocki 2002);
[4] a) Charków, Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu (źródło: Ks. Cment. Charków); b) błędnie: Jeżów, cmentarz wojenny (źródło: KPŻP; Bielski 1991, s. 413; Stankiewicze.com); c) brak danych (źródło: ROR 1934; Nawrocki 2002; Wesołowski 2007);
Ostatnie zmiany: 2023-02-24 00:27:25 przez redakcja | Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -

Zdjęcia, dokumenty, pamiątki


Komentarze