Karta weterana

Nazwisko: WIRA
Imię #1: Franciszek
Imię #2:
Imię #3:
Pseudonim:
Imię ojca: Wincenty
Imię matki: Marcjanna
Nazwisko rodowe matki: Pryk
Data urodzenia: 24 luty 1915
Miejsce urodzenia: Bidingen (Niemcy)
Rodzeństwo: Michał, Konstanty, Henryk, Helena
Stan cywilny: kawaler
Małżonek: [Marianna Bartczak (poślubiona po 1945, zm. 14 III 2014)]
Dzieci: Eleonora, Tadeusz, Mirosława
Ostatni adres: Sieradz
Narodowość:
Wykształcenie:
Zawód:
Wyznanie:
Tytuł naukowy:
Stanowisko:

Stosunek do służby wojskowej: żołnierz, zasadnicza służba wojskowa
Numer ewidencyjny:
Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU):
Rejonowa Komenda Uzupełnień (RKU): Sieradz
Związek operacyjny: Armia Łódź
Rodzaj broni lub służby: Artyleria
Stopień:

kpr.
Przydział na 1 września 1939: 30 DP
Jednostka: 84 pp
Funkcja na 1 września 1939:
Przydział po 1 września 1939: 84 pp
Funkcja po 1 września 1939:
Przebieg służby wojskowej: # 1936 - zgłoszony do poboru w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Sieradzu;
# 23 III 1938 - wcielony do 84 pułku Strzelców Poleskich w Pińsku (zasadnicza służba wojskowa) z przydziałem do 6 kompanii strzeleckiej (okres unitarny);
# 10 IX 1938 - 19 III 1939 - w szkole podoficerskiej 84 pp (6 kompania, specjalność - artylerzysta);
# 28 XI 1938 - wyróżniony 7-dniowym urlopem strzeleckim dla najlepszych strzelców za I okres wyszkolenia z rozkazem wyjazdu ze stacji Pińsk do stacji Sieradz;
# 19 III 1939 - awansowany na stopień kpr.;
Odznaczenia: Krzyż Walecznych, Medal "Za udział w walkach o Berlin", Medal "Za udział w wojnie obronnej 1939", Order Odrodzenia Polski (Krzyż Kawalerski) i inne
Wrzesień 1939 - szlak bojowy: wraz z 84 pp, m.in. w rej. Wielunia, Częstochowy, Bełchatowa, Łasku i Skierniewic, następnie obronie Warszawy i Modlina; 29 IX - ranny pod Modlinem, po czym do XI 1939 leczony w szpitalu wojennym w Legionowie (od 3 X 1939 obsługiwanym przez służbę zdrowia niemieckiej 228 DP)
Data śmierci: 14 lipiec 1988
Miejsce śmierci: Sieradz
Obecne miejsce spoczynku: Sieradz, ul. Wojska Polskiego, cmentarz parafialny, grób rodzinny
Lokalizacja grobu:
Upamiętniony: Tak
Forma upamiętnienia: tablica epitafijna grobu rodzinnego na cmentarzu parafialnym w Sieradzu
Życiorys: Franciszek Wira urodził się 24 lutego 1915 r. w Bidingen w Niemczech jako syn Wincentego i Marcjanny z Pryków. Miał trzech braci - Michała, Konstantego, Henryka - i siostrę Helenę. Jego ojciec zmarł na obczyźnie, dokąd wyjechał w poszukiwaniu pracy zarobkowej. Wdowa po nim po powrocie do Polski samotnie wychowywała dzieci. Franciszek przez 5 lat chodził pieszo z Dąbrowy Wielkiej do oddalonej o 5 km szkoły w Stefanowie. Osiągnąwszy pełnoletniość, w 1936 r. zgłosił się do poboru w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Sieradzu, otrzymując orzeczenie o zdolności do służby wojskowej i kategorię zdrowia I. Wiosną 1938 r. otrzymał kartę powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej i 23 marca 1938 r. został wcielony do 84 pułku Strzelców Poleskich w Pińsku. Zakończywszy okres unitarny w 6 kompanii, 10 września 1938 r. rozpoczął szkolenie w szkole podoficerskiej, które ukończył 19 marca 1939 r. ze specjalnością artylerzysta i równoczesnym awansem na stopień kaprala. Kiedy 23 marca 1939 r. w pułku ogłoszono mobilizację alarmową i poszczególne pododdziały pułku w ciągu kilku kolejnych dni przetransportowano eszelonami do miejsca koncentracji nad rzeką Widawką, gdzie do sierpnia 1939 r. prowadziły budowę umocnień i szkolenia, znalazł się najprawdopodobniej w plutonie moździerzy jednej z kompanii karabinów maszynowych i broni towarzyszących lub w plutonie armat przeciwpancernych "Bofors". W kampanii wrześniowej 1939 r. brał udział w walkach na głównej pozycji obronnej w rejonie Działoszyna nad Wartą, a następnie w bojach odwrotowych w kierunku Warszawy. Docierając do Twierdzy Modlin, uczestniczył w jej dalszej obronie. W dniu kapitulacji, 29 września 1939 r., został ranny odłamkami niemieckiego pocisku (siedem z nich zostało usuniętych podczas zabiegu chirurgicznego w warunkach frontowych; ostatni, o wymiarach 0,5 x 1 cm z przedramienia, samoistnie wydalił organizm dopiero w 1982 r.). Przewieziony, zgodnie z warunkami kapitulacji, do Legionowa, był leczony w tamtejszym szpitalu wojennym, który od 3 października obsługiwały służby sanitarne niemieckiej 228 Dywizji Piechoty). Po jego opuszczeniu w listopadzie 1939 r. uniknął niewoli i powrócił do miejsca zamieszkania w Sieradzu. Zabrany z domu 13 stycznia 1940 r., został skierowany na przymusowe roboty rolne w okolicach miejscowości Warta, na których przebywał aż do zakończenia okresu okupacji niemieckiej w styczniu 1945 r. 23 kwietnia 1945 r. został zmobilizowany w 3 kompanii moździerzy 42 pułku moździerzy w Łodzi ze składu 11 Dywizji Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego, biorąc następnie udział w walkach w rejonie Berlina. Po zwycięstwie i zakończeniu wojny do listopada 1945 r. pozostawał z oddziałem na terenie Niemiec. 10 listopada 1945 r. został awansowany na stopień plutonowego i mianowany na stanowisko zastępcy dowódcy plutonu. Zdemobilizowany 14 listopada 1945 r., powrócił do domu. Zawarłszy związek małżeński z krawcową Marianną z Bartczaków, zamieszkał przy ul. Krakowskie Przedmieście 40 w Sieradzu. Razem wychowywali trójkę dzieci: Eleonorę Tadeusza i Mirosławę. Do 1968 r. pracował jako świetlarz w Zakładach Jajczarsko-Drobiarskich w Sieradzu, przy ul. 15 Grudnia (obecnie: ul. POW), a następnie do 1981 r., kiedy przeszedł na emeryturę, w Spółdzielni Inwalidów w Zduńskiej Woli. Działał w środowisku kombatanckim, będąc od 1977 r. członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. 11 listopada 1977 r. rozkazem Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Sieradzu został awansowany na stopień sierżanta. Zmarł 14 lipca 1988 r. w Sieradzu.
Wspomnienia / relacje: Robert Kielek, wnuk weterana: "Jako trofeum wojenne z Berlina przyniósł ze sobą zegar z wahadłem, który znajduje się do dnia dzisiejszego w mojej kolekcji. 26 VIII 1945 r. złożył przysięgę, a we wrześniu tegoż roku przyjechał na urlop w rodzinne strony. W trakcie urlopu pojawił się w Raczkowie przed domem swojej sympatii Marianny Bartczak (mojej babci). Panna nie chciała do niego wyjść, wtedy ostrzelał z »pepeszy« pobliską gruszę, z której jak twierdziła babcia, strącił większość dojrzałych owoców. Mama babci, widząc niezadowolenie kawalera w mundurze, powiedziała: »Marysia, wyjdź, bo nos tu wszystkich wyszczylo« [...] Dziadek należał do osób odważnych. Jak wspomina pan Jan Erenc, z kolegą Kajetanem Drożdżem potrafili przejść ul. Krakowskie Przedmieście i Kolegiacką w Sieradzu, głośno śpiewając pieśń legionową »My, Pierwsza Brygada«, narażając się w ten sposób na represje ze strony UB [...] Kochał wojsko, ale nie odpowiadał mu system, jakiego zbrojnym ramieniem było LWP. Wiele razy rezygnował z zaproszeń władz miasta do udziału w uroczystościach wojskowych na terenie Sieradza. Kiedy ja w latach 80. odbywałem zasadniczą służbę wojskową, nie mógł się doczekać, kiedy pokażę mu się w mundurze" (Kielek 2020b, s. 3).
Historia pochówku:
Źródła: Archiwum rodzinne (Robert Kielek, wnuk weterana).

Kielek M., Franciszek Wira - żołnierz 84 Pułku Strzelców Poleskich, 2020 (maszynopis, Redakcja Bohaterowie1939.pl).

Kielek M., Mój dziadek Franciszek Wira i jego udział w II Wojnie Światowej, 2020 (maszynopis, Redakcja Bohaterowie1939.pl) (dalej: Kielek 2020b).

Uwagi:
Ostatnie zmiany: 2020-12-31 00:04:24 przez redakcja | Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -

Zdjęcia, dokumenty, pamiątki

Strz. Franciszek Wira jako żołnierz 84 pułku Strzelców Poleskich w Pińsku, 1938 r. (fot. ze zb. rodzinnych).Strz. Franciszek Wira odnotowany w Rozkazie dziennym 84 pułku Strzelców Poleskich nr 239 jako wyróżniony 7-dniowym urlopem strzeleckim dla najlepszych strzelców za I okres wyszkolenia w pułkowej szkole podoficerskiej, Pińsk, 28 października 1938 r.Książeczka wojskowa Franciszka Wiry wydana po zakończeniu II wojny światowej w Sieradzu przez Wojskową Komendę Rejonową nr 1 R.K.U. Łask, s. 1 (dok. ze zb. rodzinnych).Książeczka wojskowa Franciszka Wiry wydana po zakończeniu II wojny światowej w Sieradzu przez Wojskową Komendę Rejonową nr 1 R.K.U. Łask, s. 2-3 (dok. ze zb. rodzinnych).Książeczka wojskowa Franciszka Wiry wydana po zakończeniu II wojny światowej w Sieradzu przez Wojskową Komendę Rejonową nr 1 R.K.U. Łask, s. 6-7 (dok. ze zb. rodzinnych).Franciszek Wira jako kombatant awansowany na stopień sierżanta, po 11 listopada 1977 r. (fot. Robert Kielek, ze zb. rodzinnych).Franciszek Wira (z prawej) wraz z innymi kombatantami na cmentarzu wojennym w Strońsku koło Sieradza, 1983 r. (fot. ze zb. rodzinnych).Franciszek Wira upamiętniony na tablicy epitafijnej grobu rodzinnego na cmentarzu parafialnym w Sieradzu, ul. Wojska Polskiego. Stan z dn. 11 lutego 2015 r. (fot. Robert Kielek).

Komentarze