# Józef (ur. 26 III 1892, Bobowo, zm. 29 VII 1974, Grudziądz, nauczyciel, profesor matematyki, wykładowca Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Grudziądzu); # Bernard (ur. 6 V 1897, Bobowo, zm. 21 X 1939, Dolne Sartowiece, kupiec, właściciel karczmy i sklepu w Dolnych Sartowicach, zamordowany przez Niemców); # Leon (ur. 19 IX 1902, Bobowo, zm. 23 XI 1986, Gdańsk, nauczyciel szkoły średniej w Grudziądzu, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie); # Izydor (ur. 12 X 1903, Bobowo, zm. 18 IX 1939, Załusków, nauczyciel Publicznej Szkoły Powszechnej Żeńskiej w Wąbrzeźnie, poległy w bitwie nad Bzurą); # 5 sióstr
Stan cywilny:
żonaty
Małżonek:
Helena (z d. Jachimowska, ur. 24 I 1909, Duisburg, zm. 7 XII 1986) - poślubiona 18 VIII 1931, Starogard
Dzieci:
Maria Helena (ur. 2 VIII 1932, magister ekonomii), Jerzy (ur. 6 VIII 1939, magister ekonomii)
1) Poległ w bitwie nad Bzurą (Szwoch 2017).
2) Ranny w bitwie nad Bzurą, zaginął w trakcie transportu do szpitala w Warszawie - według informacji, jakie pozyskała jego żona z treści listu innego oficera do swojej rodziny (ZHP Tczew).
3) Jako figurujący w "Specjalnej księdze Polaków ściganych listem gończym" ("Sonderfahndungsbuch Polen"), został wraz z innymi nauczycielami aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne w Gniewie, a następnie rozstrzelany (Szwoch 2017).
# pomnik w Opaleniu wystawiony ku czci nauczycieli, którzy oddali życie za Ojczyznę;
# pomnik w Parku Miejskim w Tczewie wystawiony ku czci harcerzy poległych i zamordowanych w okresie okupacji niemieckiej (odsłonięty 22 VII 1960 r.);
Przedmioty znalezione przy pochowanym:
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów:
Życiorys:
Konrad Delewski urodził się 17 lutego 1906 roku w Bobowie w powiecie Starogard jako najmłodsze dziecko w wielodzietnej rodzinie Izydora i Marianny Barbary z Piłatów małżonków Delewskich. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Bobowie, a następnie wstąpił do Seminarium Nauczycielskiego w Kościerzynie, które ukończył w 1925 roku. Podjął wówczas pracę w jednoklasowej szkole powszechnej w Janiszewku koło Pelplina. Jako kierownik tejże placówki złożył w 1926 roku podpis pod Deklaracją Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych, w podzięce za pomoc w ustanowieniu niepodległej Ojczyzny. W 1929 roku został przeniesiony do Państwowego Progimnazjum Koedukacyjno-Humanistycznego w Gniewie, gdzie był kontraktowym nauczycielem śpiewu i opiekunem chóru szkolnego. Skierowany do Poznania, od września 1930 do czerwca 1931 roku odbywał roczny Wyższy Kurs Nauczycielski w zakresie śpiewu, muzyki i wychowania fizycznego. Powróciwszy do Gniewu,. od 1931 roku udzielał się w miejscowym chórze "Kociewiak", a w roku 1932 koordynował akcję zdobywania przez młodzież Państwowej Odznaki Sportowej. Z dniem 1 września 1936 roku powierzono mu obowiązki kierownika szkoły powszechnej w Opaleniu.
Pogłębiwszy podczas pobytu w Poznaniu wiadomości w zakresie organizacji Związku Harcerstwa Polskiego, dużo czasu poświęcał tworzeniu i szkoleniu gromad zuchowych i drużyn harcerskich. Z jego inicjatywy powstała w Gniewie organizacja "Przyjaciół Harcerstwa" zrzeszająca nauczycieli, kupców, rzemieślników i innych mieszkańców. W trakcie pracy w Opaleniu był organizatorem szeregu harcerskich imprez patriotycznych, a za całokształt działalności mianowano go podharcmistrzem.
24 sierpnia 1939 roku został zmobilizowany w Gniewie do 5 kompanii 65 Starogardzkiego Pułku Piechoty ze składu 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty armii "Pomorze". Biorąc udział w kampanii polskiej, walczył m.in. w bitwie nad Bzurą. Jego dalsze losy pozostają nieznane.
Pozostawił żonę Helenę z Jachimowskich, córkę elektryka zatrudnionego w zakładzie w Kocborowie, którą poślubił 18 sierpnia 1931 roku w Starogardzie, oraz osierocił dwoje dzieci: córkę Marię Heleną, urodzoną 2 sierpnia 1932 roku, i syna Jerzego, który przyszedł na świat 6 sierpnia 1939 roku.
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Poszukiwania mogiły:
Źródła:
Badania własne (Jacek Sadurski, kuzyn zaginionego).
Sadurski J., Ermland - zapomniana historia polskich Prus, cz. 3, Ofiary wojny, "Gazeta Olsztyńska", 20-22 XII 2024, s. 13.
Sonderfahndungsbuch Polen, Berlin 1939, s. 26.
Goździelewski B., Druh phm Konrad Delewski, [w:] Kronika Pomorskiego Hufca ZHP w Tczewie (maszynopis, archiwum Hufca ZHP im. Władysława Jurgo w Tczewie), s. 10-12 (dalej: ZHP Tczew).
Kozłowski N., Sylwetki nauczycieli i działaczy oświatowych ziemi gdańskiej, poległych, zamordowanych przez hitlerowców i zaginionych w latach II wojny światowej 1939-1945, "Przegląd Historyczno-Oświatowy", R. XIX, 1976, nr 4 (74), s. 543.
I to jest ważne, co można sprawdzić. 20-lecie nadania Szkole Podstawowej w Opaleniu imienia Józefa Czyżewskiego, "Kociewski Magazyn Regionalny", 1998, nr 3-4 (22-23), s. 35.
Szwoch R., Słownik biograficzny Kociewia, t. 6, Starogard Gdański 2017, s. 105 (dalej: Szwoch 2017).
K. Delewski, [w:] Polska1926. Portret zbiorowy II RP, https://www.polska1926.pl/podpisy/446938 [dostęp: 24 XII 2024].
