Karta poległego

Nazwisko: JANOWICZ
Imię #1: Antoni
Imię #2:
Imię #3:
Pseudonim:
Imię ojca:
Imię matki:
Nazwisko rodowe matki:
Data urodzenia: styczeń 1916
Miejsce urodzenia:
Rodzeństwo:
Stan cywilny:
Małżonek:
Dzieci:
Ostatni adres:
Narodowość:
Wykształcenie:
Zawód:
Wyznanie: rzymskokatolickie
Tytuł naukowy:
Stanowisko:

Stosunek do służby wojskowej: żołnierz
Numer ewidencyjny:
Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU): Wilno
Rejonowa Komenda Uzupełnień (RKU):
Związek operacyjny: Armia Poznań
Rodzaj broni lub służby: Piechota
Stopień:

strz.
Przydział na 1 września 1939: 26 DP
Jednostka: 37 pp
Funkcja na 1 września 1939:
Przydział po 1 września 1939: 37 pp
Funkcja po 1 września 1939:
Przebieg służby wojskowej:
Odznaczenia:
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
Data śmierci: 16 wrzesień 1939
Miejsce śmierci: Dębsk Nowy (Nowy Dębsk, Dębsk - Kasa, Kaszurek), gm. Kozłów Biskupi, pow. Sochaczew
Przyczyna śmierci: poległy
Okoliczności śmierci: Poległ w nocy z 15 na 16 września 1939 r. podczas natarcia 2 kompanii I batalionu 37 pułku piechoty na Kozłów Szlachecki Nowy A:

„Druga kompania, która nacierała jako kierunkowa, znalazła się w najtrudniejszej sytuacji. W nieustannym ogniu kaemów żołnierze pełzli przydrożnymi rowami. Krzewy jeżyn kaleczyły im ręce i twarze. Krótki odcinek polnego traktu do Kozłowa wydawał się być istną Golgotą. Ta kilkusetmetrowa droga była bez końca. […] Kompania zdołała doczołgać się na wysokość załamania terenowego i wyrównać do sąsiadów. Dalsze jednak próby ruchu do przodu nie dawały rezultatu. Czeluść ginącej wśród drzew drogi pluła ogniem prosto w twarze. Tu poległ plutonowy Adamiak, który porwał za sobą żołnierzy do desperackiego skoku. Tu zginął Antoni Janowicz w momencie wymiany magazynku w erkaemie. Ten sam los spotkał Kazimierza Arabskiego. I tylu innych…” (Kukuła 1977, s. 150-151).
Pierwotne miejsce spoczynku #1: Dębsk Nowy, mogiła zbiorowa
Data ekshumacji: 13 luty 1952
Pierwotne miejsce spoczynku #2: -
Data ekshumacji: -
Pierwotne miejsce spoczynku #3: -
Data ekshumacji: -
Obecne miejsce spoczynku: Warszawa, ul. Powązkowska, Cmentarz Wojskowy
Lokalizacja grobu: Kwatera B 10, rząd 5, grób 7
Upamiętniony: Tak
Forma upamiętnienia: Tablica na grobie na Cmentarzu Wojskowym przy ul. Powązkowskiej w Warszawie.
Przedmioty znalezione przy pochowanym:
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów:
Życiorys:
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku: Po śmierci Antoni Janowicz wraz z przeszło setką innych żołnierzy poległych na polach Dębska Nowego i Kozłowa Szlacheckiego Nowego A został podniesiony z pola bitwy i złożony w zbiorowej mogile w pierwszej z miejscowości. Organizacją pochówku poległych zajęli się mieszkańcy wspomnianych wsi ówczesnej gm. Kozłów Biskupi (obecnie gm. Nowa Sucha), Jan Wojda z Dębska Nowego i Kazimierz Kapusta z Kozłowa Szlacheckiego Nowego A. Teren pod mogiłę udostępnił Aleksander Sieradzki z Dębska Nowego. Zwłoki żołnierzy układano w zbiorowej mogile w sposób uporządkowany, według imiennego spisu sporządzonego przez Jana Wojdę, który tożsamość poległych ustalał na podstawie znalezionych przy nich nieśmiertelników i dokumentów. Zarówno listy poległych, jak i przedmioty, dokumenty oraz pieniądze znalezione przy poległych Jan Wojda przekazał później do oddziałów terenowych Polskiego Czerwonego Krzyża w Łowiczu i Sochaczewie. Granice mogiły oznaczono żołnierskimi hełmami. Na przełomie 1939 i 1940 roku do Dębska Nowego przybywali liczni przedstawiciele rodzin poległych, którzy ekshumowali swych bliskich na cmentarze parafialne w rodzinnych miejscowościach. Takich indywidualnych ekshumacji, odbywających się często w tajemnicy przed władzami okupacyjnymi, było według zapisków Jana Wojdy 27. Mieszkańcy okolicznych wsi otoczyli mogiłę troskliwą opieką, przynosząc kwiaty czy odmawiając modlitwę, w 1940 roku wystawili natomiast pomnik będący dziełem sztuki kamieniarskiej Jana Kosmali i Feliksa Skomiała z Kozłowa Szlacheckiego Nowego A. Tuż po wojnie pomnik został zbeszczeszczony przez żołnierzy sowieckich, nadzorujących linię telefoniczną Moskwa-Berlin, którzy urządzili sobie strzelanie do krzyża wieńczącego monument. W dniach 13-15 lutego 1952 roku decyzją administracyjną zwłoki żołnierzy z mogiły zbiorowej w Dębsku Nowym, wśród nich również ciało Antoniego Janowicza, ekshumowano na Cmentarz Wojskowy przy ul. Powązkowskiej w Warszawie (kwatera B 10), gdzie spoczywają do dziś. W Dębsku Nowym pozostała mogiła symboliczna z odbudowanym pomnikiem. W 2009 r. z inicjatywy Społecznego Komitetu dla Upamiętnienia Bitwy 26 DP miejsce pamięci zostało uporządkowane. W kolejne rocznice bitwy nad Bzurą odbywają się przy nim uroczystości patriotyczne dla uczczenia poległych.
Poszukiwania mogiły:
Źródła: Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września A-M, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 275.

Muzeum Czynu Zbrojnego w Lipcach Reymontowskich, Jan Wojda, Lista Poległych Ś. P. Żołnierzy Polskich poległych i pochowanych na polach wsi Dębsk-Nowy gminy Kozłów Biskupi pow. sochaczewskiego poległych w dniu 16 września 1939 roku, [1939] (rękopis), poz. 72 (dalej: Wojda I).

Archiwum rodzinne Lucjana Wojdy, Jan Wojda, Lista Poległych Żołnierzy Polskich poległych na polach wsi Dębska Nowego, [po 1952] (rękopis), poz. 72 (dalej: Wojda II).

Biuro Informacji i Poszukiwań PCK (dalej: B.Inf.), sygn. 6062, Polski Czerwony Krzyż - Pełnomocnik na Oddział w Łowiczu, Spisy poległych z r. 1939 obejmujące część powiatu sochaczewskiego oraz trasę: Kutno - Łowicz, [1946] (maszynopis), s. 142-143.

Kronika bitwy 26 Dywizji Piechoty armii "Pomorze" w bitwie nad Bzurą od 12 do 16 IX 1939, http://bitwanadbzura.republika.pl [dostęp: 08. 02. 2011.].

Kukuła P. A., Piechurzy kutnowskiego pułku, Łódź 1977, s. 259, poz. 79.

Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985, s. 382.
Uwagi: 1) KPŻP - miejsce śmierci: Gągolin; zweryfikowano na podstawie Wojda I, Wojda II i B.Inf., sygn. 6062; miejscowość Gągolin była położona już na terenie gm. Kompina, pow. Łowicz, w mogile zbiorowej w Dębsku Nowym składano natomiast tylko ciała poległych zebrane z pola bitwy w zachodniej części gm. Kozłów Biskupi, pow. Sochaczew;
Ostatnie zmiany: 2011-02-08 22:41:51 przez Tomasz K. | Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -

Zdjęcia, dokumenty, pamiątki


Komentarze