Karta poległego

Nazwisko: SAŁUDA
Imię #1: Bronisław
Imię #2:
Imię #3:
Pseudonim:
Imię ojca: Józef
Imię matki: Katarzyna
Nazwisko rodowe matki: Grabska
Data urodzenia: 23 czerwiec 1906
Miejsce urodzenia: Mystkowice, gm. Dąbkowice, pow. łowicki
Rodzeństwo:
Stan cywilny: żonaty
Małżonek: Józefa Sałuda z Żabków - (1909-1970)
Dzieci: córka Danuta - (po mężu) Adamas - (1931-2007)
Ostatni adres: Maurzyce, pow. łowicki
Narodowość: polska
Wykształcenie: średnie
Zawód: nauczyciel
Wyznanie: rzymskokatolickie
Tytuł naukowy:
Stanowisko: nauczyciel szkoły powszechnej

Stosunek do służby wojskowej: żołnierz, rezerwa
Numer ewidencyjny: 63/32
Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU): Skierniewice
Rejonowa Komenda Uzupełnień (RKU):
Związek operacyjny: Armia Poznań
Rodzaj broni lub służby: Piechota
Stopień:

por.
Przydział na 1 września 1939: 26 DP
Jednostka: 10 pp
Funkcja na 1 września 1939: dowódca 7 kompanii 10pp
Przydział po 1 września 1939: Od 5 września wraz ze swoją dywizją i pułkiem w składzie Armii Pomorze
Funkcja po 1 września 1939: j.w.
Przebieg służby wojskowej: - 16 X 1928r. - 19 V 1929r. - Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 2. (Grudziądz a następnie Tomaszów Lubelski)
- 20 V 1929r. - 19 IX 1929r. - 10pp, 8 kompania
- 20 IX 1929r. - przeniesiony do rezerwy
- 1 I 1932r. - mianowany podporucznikiem rezerwy w Korpusie Oficerów Rezerwy Piechoty – z kolejnością 629 (Dziennik Personalny Nr 1/32/tjn.)
- 1 I 1937r. - mianowany porucznikiem rezerwy w Korpusie Oficerów Rezerwy Piechoty - z kolejnością 105 (Dziennik Personalny Nr 5/37/tjn.)
- zmobilizowany 23 III 1939r., w obsadzie pers. II batalionu 10 pp.
Odznaczenia: - Krzyż Kampanii Wrześniowej (nad. pośm. - Londyn, 15.08.1985r.)
Wrzesień 1939 - szlak bojowy: Zgodnie z rozkazem mobilizacyjnym od północno- zachodniej Wielkopolski, w kierunku okolic Żnina (na linię Wągrowiec – Inowrocław). Bitwa nad Bzurą.
Data śmierci: 14 wrzesień 1939
Miejsce śmierci: okolice wsi Bednary
Przyczyna śmierci: poległy
Okoliczności śmierci: 1. W w natarciu 7 kompanii ze wsi Płaskocin, w kierunku wsi Janowice aż do wsi Bednary – czyli za Bzurę i tory kolejowe: „…Należy atakować. Porucznik Sałuda podaje dalej: - Pluton [kompania] naprzód! Pojedynczo skok! Sam poderwał się z ziemi, przebiegł kilka metrów, padł, i zwrócony do leżących za nim żołnierzy rozkazuje dalej, wskazując wyciągniętą dłonią uzbrojoną w visa kierunek natarcia… …Wtedy zginął pierwszy żołnierz… …Porucznik Sałuda dał sygnał rakietą: - Skrócić ogień do wsi Janowice!... …W ulewie ostrzałów resztki plutonu dobiegają do rzeki, wchodzą w płytki nurt i zapadają pod wysoką skarpą brzegu na drugiej stronie… …Porucznik Sałuda wie, że zalec w natarciu, to stracić cały pluton. Prowadzi więc natarcie dalej… …- Naprzód! – krzyczy ochrypłym głosem i wybiega zza skarpy, musi bowiem dać przykład. Skoczył kilka kroków i padł. Na twarz i na brzuch. Przywarł mocno do ziemi, do murawy pastwiska, nogi wyciągnął i znieruchomiał… …W potylicy miał ranę zadaną odłamkiem granatu…” (Teodor Goździkiewicz - „Śmierć porucznika Sałudy”, artykuł w „Tygodniku Kulturalnym” – Nr 35, 2.IX 1979, Warszawa, s. 8.)
2. Naoczny świadek zdarzeń z tamtych dni, żołnierz i sąsiad porucznika Sałudy tak opisuje zdarzenie z 14 września 1939 roku: ”…Rano, Gągolin Południowy pod Sochaczewem, niektórzy się bali, niektórzy nie jak to zwykle bywa, siła nasza słabnie bo nie ma już kto strzelać, podajemy po linii: - Nie przerywać ognia! Ale nie było już komu, bo już trupów może była połowa, resztę było rannych i rozbitków. A później za jakieś dwie, trzy godziny, jak nadeszła duża siła, to ziemia z błotem się zmieszała, tak zaczęli bić. Do Bzury doszliśmy i już dalej nie szliśmy. Ja byłem starszym strzelcem a on był porucznikiem: - Sałuda. To był nauczyciel a my byliśmy jak sąsiady prawie. To on zginął. Dowodził do samego końca. Dowodził tak: - kule bili a tam każdy przywarował jak zając przy miedzy a on naprzód i naprzód i naprzód! Mi się zdaje, że dostał gorączki czy coś, bo rozebrał się z płaszcza i do przodu i zara padł i to wszystko..." (Polskie Radio: Audycja dokumentalna A. Maciejowskiej i B. Sałudy [bratanek porucznika] nagrana w 1979r. - "Nad Bzurą roku pamiętnego")
Pierwotne miejsce spoczynku #1: Kwatera polowa w okolicy Kompiny
Data ekshumacji: wrzesień 1939
Pierwotne miejsce spoczynku #2:
Data ekshumacji:
Pierwotne miejsce spoczynku #3:
Data ekshumacji:
Obecne miejsce spoczynku: Cmentarz Katedralny w Łowiczu, ul. Blich
Lokalizacja grobu: Pierwsza aleja po lewo od alei głównej, grób rodzinny nr 7, kwatera 9.
Upamiętniony: Tak
Forma upamiętnienia: - Tablica nagrobna, Cmentarz Katedralny w Łowiczu, ul. Blich;

- Tablica Pamięci Poległych Kolegów Nauczycieli umieszczona na Domu Nauczyciela w Łowiczu;
Przedmioty znalezione przy pochowanym: Książeczka Stanu Służby Oficerskiej
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów: Łódź, w pamiątkach rodzinnych wnuka B. Sałudy
Życiorys: Bronisław Sałuda urodził się 23 czerwca 1906 roku w księżackiej wsi Mystkowice, w gm. Dąbkowice, w pow. łowickim. W roku 1928 ukończył Seminarium Nauczycielskie w Łowiczu i do marca 1939 roku był nauczycielem w kilku podłowickich szkołach powszechnych, kolejno - w Sokołowie, Złakowie Kościelnym i Borowym, Retkach oraz najdłużej w Maurzycach.
Członek ochotniczych straży pożarnych regionu łowickiego.
Żołnierz 10 pułku Piechoty w Łowiczu. Poległ w bitwie nad Bzurą - 14 IX 1939r. [Po śmierci por. Sałudy jego funkcję przejął ppor. Stanisław Mika.]
Wspomnienia / relacje: W publikacji: - „ZARYS DZIEJÓW ZAKŁADÓW KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI W ŁOWICZU, 1786 - 2006”, praca zbiorowa Koła Absolwentów Zakładów Kształcenia Nauczycieli w Łowiczu, Łowicz 2009, s. 82, 83.;
Historia pochówku: Opis mogiły polowej pod Kompiną: "Porucznik Sałuda owinięty był szczelnie w wojskowy płaszcz. Nie brakowało obrączki ślubnej, złotego łańcuszka z medalikiem Matki Boskiej, skromnego zegarka. Okoliczna ludność zajmująca się pochówkiem ciał naszych obrońców zadbała o wszystko okazując szacunek i oddając honor poległemu żołnierzowi. Co do odniesionych ran to żona porucznika wspominała o małym wgnieceniu z tyłu głowy bez otwartej rany. Hełm na krzyżu mogiły miał też taki ślad. "("ROCZNIKI ŁOWICKIE" Tom VII, Łowicz 2009, s. 108.)
Poszukiwania mogiły: Por. Sałuda poległ w bitwie toczącej się niespełna 11 km od miejsca zamieszkania jego najbliższej rodziny i już 17 września 1939r. przybył cywilny posłaniec z informacją o miejscu śmierci i polowej mogiły porucznika.
Źródła: - Informacje rodzinne;

- Rocznik Oficerski Rezerw, MSW, Warszawa 1934, s. 75, 429.;

- Księga Cmentarza Katedralnego w Łowiczu;

- Tadeusz Kryska-Karski, Straty Korpusu Oficerskiego 1939-1945, Londyn 1996, str. 621.;

- Wiesław Wysocki, 10 Pułk Piechoty 1918 - 1939, wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, str. 181 - IV/3. Żołnierze 10 pp polegli lub zmarli z ran w kampanii wrześniowej (oraz jej następstwie).;

- Teodor Goździkiewicz - „Śmierć porucznika Sałudy”, artykuł w „Tygodniku Kulturalnym” – Nr 35, 2.IX 1979, Warszawa, s. 8.;

- Polskie Radio: Audycja dokumentalna A. Maciejowskiej i B. Sałudy nagrana w 1979r. - "Nad Bzurą roku pamiętnego";

- ROCZNIKI ŁOWICKIE Tom VII, Zbigniew Adamas "Smutny wrzesień" Łowicz 2009, s. 108 (95-110).;

- Zarys dziejów Zakładów Kształcenia Nauczycieli w Łowiczu 1786-2009, red. G. Gębura, Łowicz 2009, s. 43, 82, 83, 309.;
Uwagi:
Ostatnie zmiany: 2023-10-19 18:02:16 przez Saluda | Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -

Zdjęcia, dokumenty, pamiątki

Mogiła por. Bronisława Sałudy w 1940r. - Cmentarz Kolegiaty Łowickiej. Ze zbiorów rodzinnych.Miejsce spoczynku por. Bronisława Sałudy - Cmentarz katedralny w Łowiczu. 
Foto: Z. AdamasMiejsce spoczynku por. Bronisława Sałudy - Cmentarz katedralny w Łowiczu. 
Foto: Z. AdamasTablica poległych umieszczona na Domu Nauczyciela w Łowiczu.
Źródło: "Zarys Dziejów Zakładów Kształcenia Nauczycieli w Łowiczu, 1786-2006", Łowicz 2009, s. 309Pamiątkowy medalionik z fotografią Bronisława Sałudy - w mundurze Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty.
 Fotografia z października 1928r. 
Pamiątka rodzinna.Bronisław Sałuda z żoną i córeczką, w mundurze plutonowego podchorążego piechoty. 
Łowicz 1931r. 
Fotografia ze zbiorów rodzinnych.Por. Bronisław Sałuda z żoną. 
Zdjęcie wykonane już po mobilizacji(w mundurze polowym). 
Łowicz, maj 1939r. 
Fotografia ze zbiorów rodzinnych.Książeczka stanu służby oficerskiej(Nr63/32) por. Bronisława Sałudy - z wpisem o mobilizacji z 23 marca 1939r. 
Książeczka znaleziona przy poległym. 
Pamiątka rodzinna. 
Por. Bronisław Sałuda upamiętniony na tablicy, wmurowanej w ścianę Domu Nauczyciela w Łowiczu, poświęconej nauczycielom z pow. łowickiego, którzy ponieśli śmierć w czasie II wojny światowej (fot. T. Fijałkowski).Orzełek z czapki S.P.R.Piechoty(prawdopodobnie), Pamiątkowa Odznaka Oficerska 10 Pułku Piechoty oraz Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 roku Por. Bronisław Sałuda jeszcze w randze ppor., na ulicy w Łowiczu. Fotografia ze zbiorów rodzinnych.Mój dziadek ok. 1931/32 w stroju Łowickiego podchorążego 10 PP, jeszcze bez koalicyjki. Takie wtedy były zwyczaje w regionie łowickim - ludowość i wojsko. Z pamiątek Zbyszka Adamasa - wnuka...Miejsce spoczynku por. Bronisława Sałudy - Cmentarz katedralny w Łowiczu. Foto: Z. Adamas, 2023.10.06.

Komentarze

Dziękuję Kol. "jolan76" i innym osobom za pamięć... Pozdrawiam

dodany przez: Saluda, 2012-11-23